Ülkemizde pek dikkat edilmese de başarılı olabilmesi için her işletmenin, iyi bir iş planına ihtiyacı vardır. İş planı, işinize daha iyi odaklanmanızı sağlar ve gelecekte karşınıza çıkacak kötü sürprizleri önlemeye yardımcı olur. Peki iyi bir iş planı nasıl oluşturulur? İşte bunu dosdoğru yapmanızı sağlayacak olan 10 adım.
Neden bir iş planına ihtiyacınız var?
Bir işe girmeden önce neden bir plana ihtiyaç olup olmadığı bir merak konusu olabilir. Aklınızda neyi başarmak istediğinize dair net bir fikriniz olduğunu var sayarsak, pazarı biliyorsunuz, gerekli becerilere de sahipsiniz. Peki neden bir plana ihtiyaç var? Bunlardan bazılarını listeleyelim;
- Her Şeyi Yazın : Fikirlerinize somut bir şekil vermek için yeni bir işe atılıyorsunuz. Aklınızda birden çok fikir olabilir bu fikirleri en baştan itibaren bir yerlere not edin. Fikirleriniz kağıt üzerinde, aklınızdakinden daha net görünür.
- Bir B Planınız Olsun : Gireceğiniz işte gelecekte karşınıza bir çok problem çıkacaktır, bu kaçınılmaz bir durum. Karşınıza çıkabilecek tüm sorunları hesaplayabilmenin tabii ki imkanı yok fakat en başından, bu problemlere karşı bir B planınız olmalı. Olabildiğince alternatif düşünüp çıkabilecek sorunlara karşı birer çözüm oluşturmanız gerekmektedir. Bunları, aklınıza geldikçe bir kenara not etmelisiniz.
- Fikirlerinizi Doğrulayın : Fikirler bazen size çok makul gelebilir, uykularınızı kaçıracak kadar sizi heyecanlandırabilir. Fakat bu durumda en kötü şey, bunun tek taraflı olmasıdır. Bazen akla gelen fikirler sizi çok heyecanlandırsa da başkaları için aynı heyecanı vermeyebilir. Aklınızdaki fikir gerçekten sizin kadar diğerlerini de heyecanlandırıyor mu? Bunun cevabını alabilmek için olabildiğince fazla kişiye erişip yazılı olarak fikirlerinizden bahsedip geri bildirim alın. Böylelikle fikirlerin, gerçeğe dönüştüğünde ne kadarlık bir kitlede aynı heyecanı yaratacağı konusunda bilgi sahibi olabilirsiniz.
- Müşteri Kitlenizi Analiz Edin: Aşağıdaki soruların cevaplarını en başından bilmelisiniz çünkü, en basit bir yatırımcı bile size bu soruları yöneltecektir. İster bir yatırımcıyla konuşun isterseniz kendi sermayenizi kullanın, bir işe girişmeden önce bu sorulara yanıt bulmanız gerekiyor.
- Ürünlerinizi veya hizmetlerinizi satın alacak kişiler / şirketler kimler?
- Hangi sektörlere yöneleceksiniz?
- Sadece şirketlere mi yöneleceksiniz? Yoksa son kullanıcıya da hizmet sağlayacak mısınız?
- Müşteri kitlenize düzenli olarak mı satış yapacaksınız (aylık, yıllık vb.)? Yoksa tek seferlik mi?
- Potansiyel müşterilerinizle gerçekten konuştunuz mu? Ürün veya hizmetlerinize hedeflediğiniz kesimin ihtiyacı var mı?
- Müşterileriniz nerede? Yurt içi mi yoksa yurt dışına mı hizmet vereceksiniz? Müşterilerden ödeme alma, muhasebesel konuları yurt dışında da yürütebilecek misiniz?
- Lojistik (kargo, taşıma) operasyonlarını nasıl yöneteceksiniz? Hangi dış kaynakları kullanacaksınız?
- Son kullanıcıya hizmet edecekseniz, müşterilerinizin demografik bilgilerini analiz edin (Yaş, cinsiyet, sosyal statü, meslek, ilgi alanı)
- Olası büyümeye karşı plan yapın : Her yerde duyduğumuz bir söz “Büyük Düşün”. Genellikle her iş küçük başlar ancak hep küçük kalacağına dair bir kural yoktur.
- İşerin büyümesine karşı sürekli bir plan içinde olun
- İnternet üzerinden satış yapacaksınız trafiği nasıl çekeceksiniz?
- İnsanlar sizi internette nasıl bulacak?
- İşinizi daha da büyütmek için bir satış ağına (elemanlarına) ihtiyacınız olacak mı? Eğer satış ağınız olmayacaksa insanları ürününüzü alması konusunda nasıl ikna edeceksiniz?
- İşler daha da büyümeye başladığında bir perakende mağazacılığına geçiş yapacak mısınız? Eğer işletmeniz büyümeye başladığında ortada düzgün bir plan yoksa, hem işleri yürütmek hem de büyüme planı yapmak zorlaşabilir. Tüm bu sorulara yanıt için bir çizelge oluşturmalısınız
- Rekabeti anlayın ve çok iyi araştırın : Hemen hemen her sektörde rakip vardır, rakipsiz bir işletme olamaz. Bir işin rakipsiz olduğunu düşünmek saflıktır. Kapsamlı düşünün ve size rakip olan tüm alternatifleri listeleyin, not alın.
- Doğrudan rakipler kimler? Sizinle aynı tür ürün veya hizmeti satıyorlar mı?
- Dolaylı rakipleriniz kimler? Sizinle dolaylı olarak sektörel bazda çakışacaklar mı?
- Rakiplerin sizinle rekabet etmesini engelleyecek bir planınız var mı? Aynı ürün ve hizmeti pazarlarken onlardan farklı olacağınız nokta nedir? (Fiyat, kalite, ekstra hizmetler, destek vb.)
- Bir finansal plan (bütçe) oluşturun : Tüm iş planlarının en önemli maddelerinden biri de bütçe ve finansal durumlardır. İşletmenizi kurmak ve sürdürmek için genel maliyetleri en başından hesaplamalısınız.
- Ürünü üretme veya satın alma maliyetleri. (Başlangıç adetleri, stok miktarları)
- Hammaddeler dahil üretim ve işçilik maliyetleri
- Hizmet sektörüne yönelik bir oluşum içerisindeyseniz personel maliyetleri
- Dağıtım, depolama, pazarlama, reklam gibi maliyetler
- Sabit giderleriniz. (Aylık maliyetleriniz, kira, internet, araç, iletişim, sarf malzeme ve diğerleri )
- Değişken giderleriniz. Sürpriz çıkabilecek maliyetler örneğin, seyahat, kur dalgalanmaları, eğitim vb.
- Genel anlamda bir pazarlama planı oluşturun : İş planınızın bu bölümünü mutlaka detaylı olarak kayıt altına alın
- Fiyatlandırma: Ürünün son halini ne kadara satacaksınız?
- Konumlandırma: Ürün veya hizmetleriniz pazarın neresinde konumlanıyor? Kendi mağazanız, perakende mağazacılık, online pazar yerleri, kendi e-ticaret siteniz.
- Promosyon: Müşterilerin ilgisini çekmek ve onlarla iletişim kurmak için onlara hangi kanaldan ulaşacaksınız?
- Karlılık: Tüm maliyetleri ve giderleri hesapladıktan sonra ürün veya hizmet başına ne kadar kar edeceksiniz?
- Operasyon planınızı oluşturun : Bir an için vizyonunuzu bir kenara bırakın ve iş yürütülürken bir kaç günlük süreci değerlendirin. Bu süreçte tedarikten üretime, pazarlamadan lojistiğe, satıştan desteğe ve servise kadar olan tüm süreci yazın. Olası aksaklıklara karşı çözümlemeler oluşturun ve bu duruma ortaya çıkacak ekstra maliyetleri hesaplayın.
- Doğru kişileri bulun : Doğru kişileri işe alıp doğru kişilerle çalışmak çok önemlidir. İşinize uyumlu ve bu konuda uzman kişileri nasıl bulacağınızı ve onları ikna etmeyi nasıl başaracağınızı düşünün. Sıkıştığınız noktada danışmanlık hizmeti alabileceğiniz kaynakları baştan belirleyin, yeterlilik konusunda danışmanlarınızı iyi araştırın, maliyetlerini değerlendirin.
Son olarak basitliğin işin anahtarı olduğunu unutmayın. İş planı oluştururken sayfalarca karışık ve anlamsız belgeler içinde boğulmayın. Her belgeyi, bir yatırımcıya iş planınızı kolay anlatacak şekilde ve basitlikle hazırlayın. Hiç bir yatırımcı sayfalarca uzunluktaki belgeyi okumaz, okusa bile odaklanamaz.
İş planınız, işletmeniz için bir yol haritasıdır fakat planlarınızı değiştirilemez bir kanun gibi görmeyin. Belirli aralıklarla iş süreçlerinize göre ve piyasaya göre planınızı güncellemeye çalışın. Değiştirilecek bir nokta varsa, doğruluğuna inandığınız anda değiştirmekten çekinmeyin, bu konuda cesur olun.
