Gerçek Güç: Google Kimin? Google’ın Gerçek Sahibini Biliyor Muydunuz?

Sizce Google Kimin? Google’ın Gerçek Sahibinin Kim Olduğunu Biliyor Musunuz? İşte teknoloji devi Google’ın perde arkasındaki yüzler ve kontrol mekanizmaları…

Teknoloji dünyasının devi Google, hayatımızın neredeyse her alanında. Peki bu dev şirketin gerçek sahibi kim? Kurucular mı, hissedarlar mı, yoksa kontrolü elinde tutan yöneticiler mi? Gelin bu sorunun derinlerine inelim ve Google’ın güç dinamiklerini çözmeye çalışalım.

1. Kurucular ve İlk Adımlar: Larry Page ile Sergey Brin’in Hikayesi

Google’ın sahipliği denilince akla ilk gelen isimler, şirketin kurucuları Larry Page ve Sergey Brin. İkili, 1998 yılında Stanford Üniversitesi’nde doktora öğrencisiyken, “Backrub” adını verdikleri bir arama motoru projesi üzerinde çalışıyordu. Bu proje, zamanla Google adını alarak dünyanın en değerli şirketlerinden biri haline geldi.

Page ve Brin, şirketin halka arzından (IPO) sonra bile kontrolü ellerinde tutmak için özel bir yapı oluşturdu: Çift Hisse Sınıfı Sistemi. Bu sistemde, kuruculara ait B hisseleri, normal hisselere (A hisseleri) göre 10 kat fazla oy hakkına sahip. Böylece Page ve Brin, şirketin stratejik kararlarında söz sahibi olmayı sürdürdü. Ancak 2019’da ikili, Google’ın ana şirketi Alphabet‘in yönetimini bıraktıklarını açıkladı. Peki bu karar, kontrolün kimde olduğunu değiştirdi mi?

2. Alphabet: Google’ın Arkasındaki Gölge Güç

Google’ın resmi sahibi, 2015’te kurulan Alphabet Inc. adlı holding şirketi. Larry Page ve Sergey Brin, Google’ı birçok farklı şirketi bünyesinde barındıran bir çatı şirkete dönüştürdü. Alphabet’in altında:

• Google (Arama, YouTube, Android),
• Waymo (Otonom araçlar),
• Verily (Sağlık teknolojileri),
• DeepMind (Yapay zeka),
• Google X (İleri teknoloji projeleri) gibi birimler bulunuyor.

Alphabet’in CEO’su Sundar Pichai, Google’ın günlük operasyonlarını yönetiyor. Ancak kurucular, Alphabet’in kontrol hisselerini (%51,8 oy hakkı) elinde tutarak “stratejik kararlarda” söz sahibi olmaya devam ediyor. Yani teknik olarak Google’ın sahibi Alphabet, Alphabet’in sahibi ise Page ve Brin. Fakat bu ikili, şirketin yönetiminden çekilse bile hisse yapısı sayesinde “gölge patronlar” olarak anılıyor.

3. Hissedarlar: Wall Street’in Google Üzerindeki Etkisi

Google’ın halka açık bir şirket olması, hisselerinin büyük bir kısmının yatırımcılara ait olduğu anlamına geliyor. En büyük hissedarlar:

• Vanguard Group (%7,3),
• BlackRock (%6,1),
• Larry Page (%6,0),
• Sergey Brin (%5,7),
• Sundar Pichai (%0,04).

Kurucular dışındaki büyük yatırımcılar, genellikle pasif rol oynuyor. Çünkü çift hisse sistemi, karar mekanizmasını küçük bir gruba devrediyor. Ancak Wall Street şirketleri, Google’ın hisse performansını yakından takip ederek yönetim üzerinde dolaylı bir baskı kurabiliyor. Örneğin, 2022’de Alphabet’in yapay zeka yatırımlarını yavaş bulduğu için hedge fonlar, şirketi eleştirmişti.

4. Yöneticiler ve Karar Mekanizmaları: Sundar Pichai’nin Rolü

Larry Page ve Sergey Brin’in günlük operasyonlardan çekilmesiyle, Google’ın fiili lideri Sundar Pichai oldu. Pichai, 2015’te Google CEO’su, 2019’da ise Alphabet CEO’su olarak atandı. Hindistan doğumlu bu mühendis, Google Chrome ve Android gibi projelerin başarısında kritik rol oynadı.

Ancak Pichai’nin yetkileri sınırsız değil. Önemli kararlar (büyük satın almalar, yeni sektörlere giriş) hâlā Alphabet Yönetim Kurulu tarafından onaylanıyor. Kurulda:

• Larry Page,
• Sergey Brin,
• John Hennessy (Stanford Rektörü),
• Diane Greene (VMware kurucusu) gibi isimler yer alıyor.

Bu yapı, Google’ın kontrolünün tek bir kişide değil, bir “ekosistemde” olduğunu gösteriyor.

5. Kullanıcılar ve Devletler: Gizli Sahipler mi?

Google’ın gerçek sahibini tartışırken, kullanıcıların ve devletlerin rolünü göz ardı edemeyiz. Google’ın gelirinin %80’i reklamlardan geliyor. Bu reklamları tıklayan veya aramalar yapan kullanıcılar, şirketin ekonomik gücünü besliyor. Ancak son yıllarda, veri gizliliği yasaları (GDPR, CCPA) ve antitröst davaları, Google’ın özgürlüğünü kısıtlıyor.

ABD ve AB, Google’ı “tekelcilik” ve “veri manipülasyonu” suçlamalarıyla sık sık dava ediyor. Örneğin, 2023’te AB Komisyonu, Google’a 4 milyar dolar ceza keserek reklam pazarında adil rekabet talep etti. Bu durum, devletlerin teknoloji devleri üzerindeki dolaylı kontrolünü ortaya koyuyor.

Google Kimin Mi? Sonuç : Google’ın Sahibi Tek Bir Kişi Değil, Bir Sistem

Google’ın sahipliği, hisse senetlerinden çok daha karmaşık bir hikaye. Larry Page ve Sergey Brin, hisse yapısı sayesinde stratejik gücü elinde tutsa da, şirketin günlük işleyişi Sundar Pichai ve ekibine emanet. Wall Street yatırımcıları ekonomik baskı kurarken, devletler yasalarla sınırlar çiziyor. Kullanıcılar ise farkında olmadan bu güç dengesinin bir parçası haline geliyor.

Belki de Google’ın gerçek sahibi, verinin ta kendisi. Çünkü bugün dünyadaki tüm aramaların %92’si Google’da yapılıyor ve bu veri, şirketin gücünü beslemeye devam ediyor.

Google’ın Gücünü Besleyenler: Kullanıcılar mı, Reklamverenler mi?

Google’ın gelirinin %80’inden fazlası reklamlardan geliyor. Bu da şirketin “gerçek patronunun” reklamverenler olduğu iddialarını doğuruyor. Ancak kullanıcı verileri olmadan reklam geliri de olmayacağı için bu bir kısır döngü. Sonuçta, güç hem kullanıcılar hem de reklamverenler arasında paylaşılıyor.

20 SSS ile Google’ın Sahipliğine Dair Merak Edilenler

1. Google’ın kurucuları hâlâ şirkette aktif mi?
   Larry Page ve Sergey Brin, 2019’da günlük operasyonlardan çekildi ancak Alphabet’in kontrol hisselerini ve danışmanlık rollerini sürdürüyorlar.
2. Alphabet neden kuruldu?
   Google’ı daha geniş bir çatı altında yönetmek ve diğer projelere (Waymo, Verily vb.) odaklanmak için.
3. Sundar Pichai’nin hissesi var mı?
   Evet, Pichai’nin 2023 itibarıyla ~0.04% hissesi bulunuyor.
4. Google’ın en büyük hissedarı kim?
   Kurumsal yatırımcılar (Vanguard, BlackRock) büyük paylara sahip ancak oy hakları sınırlı.
5. Kurucular hisselerini satsa ne olur?
   Süper oy haklı hisseler satılırsa kontrol mekanizması değişebilir, ancak şimdilik böyle bir plan yok.
6. Google’ın kararlarını kim alıyor?
   Stratejik kararlar Alphabet yönetim kurulu ve kurucular tarafından belirleniyor.
7. Halka açık hisseler kontrolü etkiler mi?
   Hayır, çünkü halka açık hisselerin oy gücü çok düşük.
8. Google’ın çalışanları hisse sahibi mi?
   Evet, çalışanlara hisse senedi veriliyor ancak payları küçük.
9. Devletler Google’ı kontrol edebilir mi?
   ABD ve AB, antitrust davalarla etki etmeye çalışsa da tam kontrol mümkün değil.
10. Google’ın veri politikalarını kim belirliyor?
    Politika ekibi, yasalara uyum ve kurucuların vizyonu doğrultusunda hareket ediyor.
11. Google’ın gelecekteki sahipliği değişebilir mi?
    Kurucular hisselerini satar veya vefat ederse kontrol yapısı değişebilir.
12. Alphabet’in diğer şirketleri Google’dan bağımsız mı?
    Evet, Waymo ve DeepMind gibi şirketler kendi CEO’larına sahip ancak finansal olarak Alphabet’e bağlı.
13. Google’ın reklam geliri neden bu kadar önemli?
    Gelirin %80’inden fazlasını reklamlar oluşturuyor; bu da özerkliğini korumasını sağlıyor.
14. Kullanıcı verileri kimin kontrolünde?
    Veriler Google’ın sunucularında saklansa da kullanım politikaları yasalara tabi.
15. Google’ın etik kurallarını kim belirliyor?
    Etik komiteler, yönetim kurulu ve dış danışmanlar politika oluşturuyor.
16. Sundar Pichai’nin yetkileri sınırlı mı?
    Pichai, günlük operasyonlarda özerk ancak büyük stratejilerde kurucularla uyumlu hareket ediyor.
17. Google’ın rakipleri sahiplik yapısını etkiler mi?
    Meta, Microsoft gibi rakipler pazardaki güç dengesini etkileyebilir ancak sahipliği doğrudan değil.
18. Google’ın yapay zeka projelerinde kim söz sahibi?
    Yapay zeka ekipleri, Alphabet yönetiminin onayıyla projeleri yürütüyor.
19. Hissedarlar Google’ın politikalarını değiştirebilir mi?
    Oy hakları sınırlı olduğu için büyük değişimler için kurucuların onayı gerekiyor.
20. Google’ın “gerçek sahibi” olarak kime bakmalıyız?
    Teknik olarak hissedarlar, pratikte ise kurucular ve onların atadığı yönetim ekibi.

Sonuç: Güç Paylaşılıyor

Google’ın sahipliği, hisse senetlerinden çok kontrol mekanizmalarıyla ilgili. Kurucular, sembolik bir gücü elinde tutarken, CEO ve yönetim ekibi günlük işleri yürütüyor. Reklamverenler ve kullanıcılar ise bu ekosistemi besliyor. Yani “gerçek güç”, paylaşılan bir dinamikler bütünü.